Afgelopen week stond er een opvallend bericht in het news magazine van de BBC met als belangrijkste boodschap: Koffiedrinken is beter voor je gezondheid dan het drinken van vruchtensap. Deze opmerkelijke stelling werd onderbouwd met een scala aan wetenschappelijke studies: goodbye juice, hello coffee!
Door: Miriam van Reijen
Koffie; van boosdoener naar gezondheidsdrankje
Een aantal decennia geleden werd koffie gezien als een noodzakelijk kwaad om wakker te worden. Het werd in verband gebracht met hartziekten, vormen van kanker en zou zorgen voor een verhoogde bloeddruk. Echter, deze associaties kwamen vooral van zogenaamde case control studies waarbij een grote groep mensen die koffie drinkt, vergeleken werd met een grote groep die geen koffie drinkt. Het probleem bij een dergelijke aanpak is dat koffiedrinkers mogelijk andere gewoonten hebben die minder gezond zijn en de echte oorzaak van de klachten zijn. Een betrouwbaardere manier, zo beweren de schrijvers van het artikel, is een prospectieve cohort studie. Hierbij wordt een (hele) grote groep mensen gedurende een lange periode gevolgd. Een gigantische studie onder 41736 mannen en 86214 vrouwen die respectievelijk 18 en 24 jaar gevolgd werden liet een heel ander beeld zien: Het drinken van koffie bleek niet geassocieerd met een verhoogde sterfterisico en leek juist een beschermend effect te hebben tegen hart- en vaatziekten. Wel moet er een kanttekening geplaatst worden bij de hoeveelheid koffie die je zou moeten drinken: Twee tot vijf kopjes zorgt voor een gunstig effect, bij een hogere dosering daalt het positieve effect.
Cafeïne
Een ander gezondheidbevorderend effect van koffie is het effect op je mentale gezondheid. Mensen die twee tot vier kopjes koffie drinken per dag, hebben de helft minder risico om zelfmoord te plegen. Dit effect wordt toegewezen aan de cafeïne in koffie, cafeïne-vrije koffie liet deze relatie niet zien. Cafeïne zorgt voor een verhoogde productie van de gelukshormonen dopamine en serotonine.
Koffie en calorieën
Een gewone, zware koffie levert nog geen vijf calorieën. Voeg je (volle) melk, suiker(siroop) of slagroom toe dan kan je melk veranderen in een ware calorie-bom. Een Hazelnut Macchiato van de Starbucks bevat bijvoorbeeld 240 calorieën (en 6 gram vet). Een ‘Double chocolate chip frappuccino’ met slagroom is bijna een volledige maaltijd met 640 calorieën en 22 gram vet.
Een gezond glaasje sap?
Koop je een kant-en-klare smoothie in de winkel dan kan het zijn dat je meer suiker binnenkrijgt dan in een blikje cola. In een onderzoek uit 2013 bleek dat ruim 80% van de smoothies een waar suikerfeest is. Het eten van fruit zorgt voor een verminderd risico op diabetes type 2 van 2% (en het eten van blauwe bessen zorgt zelfs voor een daling van 26%). Blend, pureer en drink je fruit, dan heb je juist een 8% hoger risico op diabetes. Hetzelfde geldt voor kanker. Eet je broccoli, kool, bloemkool of appel dan daalt je risico op darmkanker. Drink je vruchtensap, dan neemt het risico op deze vorm van kanker juist toe. De gezonde stoffen in fruit en groenten (vezels, anti-oxidanten) die het beschermende effect geven, verminderen of verdwijnen tijdens het blenden of pureren. Wat overblijft is vooral veel suiker wat zorgt voor een verhoging van het hormoon insuline. Een langdurige verhoging van dit hormoon geeft meer risico op sommige vormen van kanker.